SANTA ENGRAZIA (507M), GRANADA ERREKA, ALTZOLARAZ, GIPUZKOA (2022 ekaina 22)

Kostatik eta zibilizaziotik oso gertu egon arren, Santa Engrazi mendiaren iparraldeko aurpegia ingurune oso basatia da. Haran hau arro itxiko inguru bitxi batek osatzen du, alde batean Altzolaraz izeneko baserria dago eta beste aldean, errekaxtoa jarraituz Granada erreka izenekoa aurkitzen da. Bitxikeria ugari ikusi genituen bertan. Behekaldean dituzue horietako adibide batzuk.

Azeri arrunta (Vulpes vulpes)

Hernio eta Aizarna artean aurkitzen den paraje zoragarri batean dago kokatua Santa Engrazi mendia. Aizarna (232 m) eta Etumeta lepoa (488 m) lotzen dituen errepidea ondoan. Errepide hori jarraituz Santa Engrazia edo Santangrazi baserrira (433 m) desbideratuko zara. 

Santa Engrazi mendiaren mendebaldeko aurpegia

Santa Engrazi baserrian kotxea aparkatu eta ibilbideari hasiera eman genion. Otagaiña tontorra ezkerrean utzita beheruntz jo genuen, hemendik lehenbizi Astuiberri baserrira eta ondoren Altzolaras errekara iritxi arte. Erreka hontatik parez pare dijoan bidexka jarraituz  Errotatxiki baserrira iritxi ginen. 

Azken zati hau da ibilbide osoko basatiena, landaretzak era bat hartua du ingurunea eta oian baten itxura du, bertako zuhaitz zaharretan edo harroiletan hegazti interesgarri askorek egiten dute kabia. Gizakiaren presentzia oso txikia da hemen eta horregatik, basabizitzak lasaitasuna aurkitzen duen ingurune gutxienetako bat da hau Gipuzkoan. Gure ibilbideari jarraipena emanez, Errotatxiki baserriaren ondotik Aizarnara aldera dagoen  Txiriboga auzora igo ginen lehenbizi, Egañamendi ezkerretara utzi eta Santa Engrazirekin aurrez aurre topatu arte. 

Hegoaldeko aurpegi hontan, landa eremua da nagusi, Aizarnako haranaren kasuan, aipagarria da nola; Zabaleko Zuloko hustubideak irentsitako urak,  Zestoan agertzen diren berriro. Santa Engrazia gailurrean dagoen ermitari buruz berriz, aipatu 1.526 urtekoa dela. Baseliza horretan kanpaia jotze omen zen ekaitz arriskua zegoenean. Halaber, urteko edozein garaietan bisitatzen dute hitz egiteko zailtasunak dituzten amek. 1828an tximista batek ermitauaren etxea suntsitu zuen, ermitari atxikita zaintzen zuena. 

Santa Engrazia gailurretik grabatutako irudiak

Ibilbide osoaren plano, mapa, detaile edo zehaztasun gehiago hemen sartuta

Ibilbidearen zatirik gehiena baso itxi batean barnean egiten da

Orkatza (Capreolus capreolus)

Orkatza (Capreolus capreolus) kaka arrastoak

Orkatza (Capreolus capreolus)

Ibilbidearen beste zati bat

Orkatza (Capreolus capreolus)

Santa Engrazi gailurraren inguruan urritz asko dago

HEGAZTIAK

Ibilbidean zehar ikusi genituen hegaztietako batzuk dituzue hemen ikusgai.

Okil beltza (Dryocopus martius)

Okil beltza (Dryocopus martius)

Okil haundia (Dendrocopos major)

Okil haundia (Dendrocopos major)

Granada errekan, Altzolaraz ibaiaren ondoan askotan bidea desagertu egiten da

Arrano txikia  (Hieraaetus pennatus)

Gabiraia (Accipiter nisus)

Pitxartxar buru beltza (Saxicola torquata)

Oihana modukoa da ingurune osoa

Lertxun hauskara (Ardea cinerea)

Antzandobi arrunta (Lanius collurio) 

Sai zuria (Neophron percnopterus)

Erreka behin baino gehiagotan pasa behar da

Tuntuna (Prunella modularis)

Gailupa (Pyrrhula pyrrhula)

Berdantza horia (Emberiza citrinella)

Arroketan kabia egiten duten hegaztientzat harroil mota hauek oso garrantzitsuak izaten dira

Txio iberiarra (Phyloscopus sp)

Okil berdea  (Picus viridis)

Kukua (Cuculus canorus)

Granada errekako beste irudi bat

Txepetxa  (Troglodytes troglodytes)

Txinbo kaskabeltz arra (Sylvia atricapilla)

Txinbo kaskabeltz emea (Sylvia atricapilla)

Granada erreka

Birigarroa (Turdus philomelos)

Belatz gorria (Falco tinnunculus)

Belatz haundia (Falco peregrinus)

Santa Barbara iparraldeko aurpegiaren beste irudi bat

Arrano Liztorjalea (Pernis apivorus)

Erroia (Corvus corax)

Kaio hankahoriak (Larus michahellis)

Urdaneta auzoa eta Txatxarromendi Santa Engrazi ingurutikan begiratuta

Loreak

Anagalis arvensis

(Anthemis arvensis) basa kamamilla

Altzolarazeko jauregia

Betonica officinalis

Buddleja sp

Campanula patula

Mendebal aldera begiratuta Erlo mendia aurrez aurre ikusten da 

Carduus sp

Centarium erythraea

Centaurea sp

Santa Engrazitikan Altzolaraseko bidean

Dianthus hyssopifolius

Digitalis purpurea

Erica 

Astuiberri baserri ondotikan igaro da ibilbidea

Fragaria vesca

Geranium phaeum

Hypericum perforatum

Astuizahar baserria

Hyssopus officinalis

Knautia sp

Linum sp

errekaxtoa oso egoera onean dago

Linum viscosum

Lithodora difusa

Medicago lupulina

Menta belarra

Granada errekan, erreka behin baino gehiagotan gurutzatu izan behar genuen

Myosotis sp

Prunella vulgari-Zolda

Rubus fructicosus

Teucrium pyrenaicum

Vicia sylvatica

Tximeletak

Pieris rapae

Maniola jurtina

Aphantopus hyperantus

Granada errekako beste irudi bat

Orkideak

Serapias lingua

Ophrys apifera

Zuhaitzak

Pagoa sustraietatik erorita (Fagus sylvatica)

 Gereziondoa (Prunus sp)

Intxaurrondoa (Juglans)

Karraskila (Rhamnus alaternus)

Zipres haundi batzuekin egin genuen topo ibilbidearen zati batean,  (Chamaecyparis lawsoniana)

 Chamaecyparis lawsoniana

Odonatoa

Calopteryx virgo, arra

Altzolarasetik Aizarnarako bidea

Intsektuak

Diptera

Pseudococcidae

Granada erreka

Santa Engrazi gailurreko ermitaren barnean dagoen erlojua ikusgarria da

Astuiberri baserria