Lindus, Axistoi eta Laurigaña gailurrak Ibañeta mendatearen mendebaldean aurkitzen dira. Nafarroa eta Baxe nafarroaren arteko mugan. Ibilbideari hasiera Lindus gainetik 500 bat metrora eman genion eta gainez gain desnibel asko galdu gabe mendi gailur denak kateatu genituen. Lindus Haira basoaren gainekaldean aurkitzen da eta iparraldeko aurpegian Xalbador bertsolari haundiaren Urepel herria aurkitzen da. Gailur honetab besteak beste, Europa iparraldetik hegoalderako bidean dijoazten hegaztiak behatzeko leku ezin hobea da. Hau jakinik, ibilbideari bukaera ezin hobea emateko Lindus gailurrean arratsalde guztia hegazti paseaz disfrutatzen pasa genuen. Hegazti harrapari ugari pasa zen, behekaldean dituzue horietako adibide batzuk. Beste alde batetik, gailur hau mendilerro ezberdinen arteko bidegurutze bat ere bada. Alde batetik Mendiaundi eta Sorogain Adi mendiekin lotzen du eta beste aldetik, iparraldetik guk egin genuen Laurigañako mendilerroa dator. Azkenik Ibañeta aldetik datorren mendikatea ere hor elkartzen da.
Laurigañari dagokionez berriz, Auñamendi ere deitu izan diote, Aldunde eta Luzaide haranak banatzen dituen mendilerroko gailurrik garaiena da. Mendebaldeko aurpegitik Aldube ibaia jaisten da eta hegoaldekotik Luzaide ibaia. Biak iparraldeko Errobi ibaira garraiatzen dituzte beraien urak. Luzaideko harana kondaira askoko ingurunea da, besteak beste Roldan ospetsuaren guda leku izan zelako.
Pagadien artean egiten da ibilbidearen zati haundi bat
Gabiraia (Accipiter nisus)
Eguna bukatzerako lainoa sartu zitzaigun
Oraingo honetan Orkatz (Capreolus capreolus) eme batekin egin genuen topo
Lindus gailurrean ateratako argazki bat
Gure ingurura bertaratu zen artzai batek txabola hau Xalbador bertsolari haundiarena izan zela aipatu zigun. Gure artean hainbeste aldiz entzun, amestu eta abestutako abestiaren ingurunean gebiltzala jakite utsak oilo ipurdia jarri zigun: Hemen duzue Bertsolari elkartetik jasota, Xalbadorren bizitzari buruzko laburpen txiki bat;
XX. mendeko bertsolari mitikoetakoa dudarik gabe; bere bertso estilo sakon eta lirikoagatik nabarmentzen da, baina bere emarian aurki daiteke bertso estilo klasiko eta zorrotzik, dialektika bizi askorik. Behar bada bizitzan ezagutu ez zuen estimua izan du bere bertso-emariak geroztik. Baxe Nabarreko hizkerak urrundu egiten zuen mendebaldeko bertsozale arruntetik, eta ez zuen behar adina errotzerik lortu bertsozale horren bihotzean. Geroztik ordea, askoren eredu eta erreferente izan da; 1967ko Txapelketa Nagusiko finaleko txistu-joaldi sonatuak muga jarri zuen (txapela Uztapiderekin jokatzeko bera hautatu zuen epaimahaiak Lazkao-Txiki kanpora utziz, eta entzulea txistuka hasi zitzaion bertsotan hasi orduko, minutu luzetako txistu-joaldia izan zen) : txistuak txalo bihurtu zituen eta entzulea, bertsozalea, betirako bereganatu. Bertso uzta paregabea utzi digu, bertso-jarrietan, Odolaren mintzoa askorentzat bertso jarriaren goia dena, nahiz bat-batean: Bat-bateko mirakulua izendatu du Xabier Amuritzak, eta izen horrekin bataiatu du Xalbadorren goratzarrez egokitu duen emanaldia (Xalbadorren bat-bateko bertsoz hornitua osoki). 2014an, Eneko Dorronsorok "Xalbador, izana eta izena' dokumentala zabaldu zuen, bere lau seme-alaben lekukotasunetan oinarriturik.
Sai arrea (Gyps fulvus)
Bide gehiena mugarria jarraituz egiten da
No hay comentarios:
Publicar un comentario